Δεν υπάρχει λόγος να εξηγήσω την σπουδαιότητα του παιχνιδιού, κάτι που όλοι μας γνωρίζουμε. Θα περιοριστώ μόνο να πω ότι τα παιχνίδια έχουν κανόνες και όσο πιο πολύπλοκοι είναι αυτοί οι κανόνες τόσο πιο ενδιαφέροντα είναι και τα παιχνίδια.
Από νωρίς ανακάλυψα, μάλλον λόγω των κινηματογραφικών μου σπουδών, κάτι που ήταν καινούργιο για μένα, ότι ο μύθος αποτελεί βασική κινητήρια δύναμη στις δραστηριότητες της εμψύχωσης. Όταν κάνουμε χρήση του οι δραστηριότητες με τα παιδιά αποκτούν διάρκεια και ενδιαφέρον.
Στα κινηματογραφικά παιχνίδια, η διαδικασία κατασκευής ιστοριών με τα παιδιά αποτελεί την πρώτη και πιο σημαντική φάση της δραστηριότητας . Μπορεί όμως να είναι και μια αυτόνομη δημιουργική δραστηριότητα.
Μπορούμε να φτιάξουμε κάθε λογής ιστορίες με τα παιδιά αλλά η δραστηριότητα μας αποκτά ενδιαφέρον όταν τα προτρέπουμε να ενσωματώσουν στην ιστορία πράγματα από την καθημερινή πραγματικότητα τους. Όσο μεγαλύτερα είναι τα παιδιά τόσο πιο εύκολο είναι να τους υποδείξουμε μια τέτοια κατεύθυνση γιατί όσο μεγαλώνουν τόσο περισσότερο αντιλαμβάνονται τα προβλήματα και αισθάνονται την ανάγκη να βρουν απαντήσεις. Επιχειρώντας να φτιάξουμε μαζί τους μια τέτοιου τύπου ιστορία διαπιστώνουμε ότι η διαδικασία στην οποία εμπλεκόμαστε μπορεί να είναι σημαντικότερη από την απλή διατύπωση της ιστορίας. Κι αυτό γιατί η ιστορία περιλαμβάνει πρόσωπα με χαρακτήρα, συμπεριφορά, συναισθήματα και ιδέες, τα οποία δρουν και δημιουργούν σχέσεις. Τα στοιχεία για τα πρόσωπα και τα γεγονότα της ιστορίας τα παιδιά τα δανείζονται από την δική τους πραγματικότητα, είτε αυτή αφορά άμεσα σ΄ αυτά είτε αφορά στον περίγυρο τους. Έτσι ο προσδιορισμός των χαρακτήρων και της δράσης γίνεται αφορμή για αντιπαραθέσεις ιδεών και απόψεων πίσω από τις οποίες ο εμψυχωτής μπορεί να αντιληφθεί ότι συχνά τα παιδιά εκφράζουν πολύ προσωπικά πράγματα και αναζητούν προσωπικές απαντήσεις. Η κατασκευή της ιστορίας μπορεί να γίνει το πρόσχημα, το εικονικό πεδίο, μιας πολύ ιδιωτικής κουβέντας μεταξύ εμψυχωτή και παιδιών που ενώ όλοι αναφέρονται στα στοιχεία της ιστορίας οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις που διατυπώνονται σπάνια θα μπορούσαν να τεθούν από τα παιδία ευθέως και χωρίς κάποια δικαιολογία.
Εδώ θα πρέπει να υπογραμμίσω ότι ο εμψυχωτής ενώ έχει καταφέρει να μπει από την πίσω πόρτα στον προσωπικό κόσμο των παιδιών καλό είναι να μην αλλοίωση τις απόψεις τους με τις δικές του αλλά να τις αφήσει να αποτυπωθούν όπως αυτά επιθυμούν ακόμα κι αν δεν συμφωνεί απολύτως.
Έτσι κι αλλιώς τα παιδία μας θέλουν και πρέπει να περπατήσουν τα ίδια μονοπάτια που περπατήσαμε και εμείς και να βγάλουν απ’ ευθείας συμπεράσματα και όχι να δανειστούν τα δικά μας.
Πρέπει να είμαστε διακριτικοί και να μην τα γεμίζουμε με κλισέ.
Άλλωστε, κι εμείς έχουμε να μάθουμε πολλά για ότι καινούργιο εμφανίζεται.
Η δουλεία μας είναι να τους δημιουργούμε ερεθίσματα, να τα μάθουμε να σκέφτονται, να αναρωτιούνται και να αμφισβητούν. Και φυσικά να τα αφήνουμε να μιλάνε.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, δουλεύαμε με δανεικές ιστορίες. Από τον Τζιανι Ρονταρι μάθαμε πως να φτιάχνουμε τις δικές μας ιστορίες και από τον Παουλο Φρειρε πώς να τις εμπλουτίζουμε με στοιχεία από την γύρω πραγματικότητα.
Από τον Τομ Ρομπινς διδαχτήκαμε να είμαστε διακριτικοί στις παρεμβάσεις μας και από τον Γ. Λ. Μπόρχες να δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στην διαδικασία από ότι στο αποτέλεσμα.
Στην δεύτερη φάση, που είναι η οπτικοποιηση της ιστορίας, αντιλαμβανόμαστε πως τα παιδία βλέπουν αυτό που διηγούνται. Πρόκειται για μια διαδικασία ουσιαστικά πιο απλή. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν γίνονται συζητήσεις η ότι δεν υπάρχουν αντιπαραθέσεις απόψεων όπως και στην πρώτη φάση, τα θέματα που μας απασχολούν εδώ έχουν κυρίως τεχνικό χαραχτήρα.
Τελειώνοντας, και πριν δούμε κάποιες από τις ταινίες που έγιναν από παιδΙα, οφείλω να πω ότι κατά την άποψη μου:
1ον Τα παιδιά είναι ικανά να καταλάβουν και να κάνουν τα πάντα και
2ον Επειδή η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους είναι να μεγαλώσουν, η καλύτερη σχέση που μπορούμε να οικοδομήσουμε μαζί τους προκύπτει όταν τους συμπεριφερόμαστε ως ενήλικες.
Νίκος Γιαννόπουλος
Αθηνα- 1999
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου